OJT

 Sarita ni Jobert Ma. Pacnis

Napulsot ti panangdiga ni Manong Allan iti balasitang idi agbosina ti luganmi. Matektekan siguron ni Engr. De Leon ta inkissiim itayen ni Lito a nalpasen ti parikut.

SAKBAY a mangrugikami nga ag-on-the-job training wenno ag-OJT, kasaritanakami kano pay ti presidente ti RBC Cable Master ditoy Tuguegarao City. Iti studio ti nasao nga opisina ti nagur-urayanmi kadagiti kaadalak, da Lito, Larry, Ruben, ken Marco. Paset ti kurikulum ti pagadalanmi ti OJT. Addakamin iti maudi a tukad ti Electronics and Communications Engineering.

Apagisu nga alas tres iti malem idi mailukat ti ridaw ti studio. Ti presidente ti opisina ti simrek a sinaruno dagiti dadduma nga empleado. Imbinsabinsa daytoy dagiti alagaden iti opisina. Kinunana pay a dagiti systems engineer-da ti makaammonto iti gradomi ta isuda dagiti makaduami iti inaldaw a panag-OJT-mi.

Naited ti assignment ti tunggal maysa kadakami. Dua ti sumurot iti field a para tarimaan iti signal wenno agiwayway iti kable no kasapulan. Dua met ti sumurot kadagiti reporter tapno tumulongda nga ag-video. Maysa ti mabati iti headend, ti kuarto dagiti equipment ken monitor. Kalpasan ti apagkatlo iti dua gasut nga oras a masapul a busbosenmi, agrereliebokami tapno mapadasanmi amin a kita ti trabaho iti Cable TV. Iti repair shop ken studio ti bagi dagiti naggapu iti sabali a pagadalan.

Awan naited nga oras a panagreportmi. No ania ti bakantemi, isu ti iseserrekmi. No kayatmi ti agobertaim, okey latta. Saggaysakami iti daily time record nga isubomi iti bundy clock. Ditoyto a mabilang ti orasmi. Adda bundy clock iti likud ti opisina nga abay laeng ti booth. Adda ruangan iti kanigid a ruaran ti mapan iti garahe ken repair shop. Kaabay met laeng ti nasao a ruangan ti ridaw a sumrek iti studio.

Tallo dagiti naka-duty a guardia iti inaldaw. Dua iti opisina ken maysa iti gate. Ti guardia iti gate ti mangi-log book kadagiti rummuar-sumrek a lugan ken mangbantay kadagiti DTR-mi. Iti abay ti guard house, adda dita ti agdan nga umulian iti tuktok ti pasdek a ‘yan dagiti dadduma a satellite disc ken antenna. Sabali laeng dagiti adda iti baba.

Dua a kadsaaran ti pasdek. Iti umuna a kadsaaran ti ‘yan ti opisina, studio, booth ken CR. Iti met maikadua ti ‘yan ti headend a mangtantannawag iti studio, ti opisina ti presidente, kuarto dagiti dokumento ken printing area.

Mabalinmi kanon ti mangrugi no bigat.

Kabigatanna, kalpasan a nakapangaldawkami, nagderetsokamin iti RBC. Iti met Clearview ken PLDT nga ag-OJT dagiti dadduma a kaadalanmi. Onsekami laeng nga ECE.

Iti field ti umuna nga assignmentko, kaduak ni Lito. Segun iti guardia, ti Tamaraw FX a nalabaga ti sumurotanmi. Kaduaen met da Ruben ken Marco dagiti reporter idinto a mabati ni Larry iti headend.

“Taga-anokayo?” inamad ni Engr. De Leon idi un-unorenmin ti Balzain highway iti panagturongmi iti Tanza. Kaabayna ni Manong Jonar a drayber.

“Iti Ballesterosak, Sir,” insungbatko. Nakatugawak iti likud ni Manong Jonar, kasangok ni Lito. Adda iti ridaw dagiti dua a line man, da Manong Rex ken Manong Allan.

“Ditoyak met Tuguegarao, Sir,” kinuna ni Lito.

“Agkailianta gayam,” inyisem ni Engr. De Leon. “Ken mabalin kadi a didak aw-awagan iti Sir? Manong, kunayo lattan. Nasingsinged. Ken total, mano la a panaganusen, agpapadatayonton iti titulo. Mayatkayo iti kunak?”

“No dayta ti kunayo, Manong!” arig naggiddankami ken Lito a nagkuna.

Imparking ni Manong Jonar ti lugan iti sango ti eskuelaan. Intudo ni Engr. De Leon ti balay a nailanad iti job order. Innala ni Manong Rex ti job order sa napankami nagtuktok iti balay. Pamalkaten a baket ti nangilukat iti ridaw.

“Anni yatun?” inamadna iti saot’ Ibanag.

“Taga-RBC po!” insungbat ni Manong Rex.

“Dakayo gayam,” limmawag ti rupa ti baket. “Sumrekkayo.”

“Ania kadit’ dadael ti Tv-yo, Nana?” inamad ni Manong Rex idi addakamin iti salas.

“Diak man ammo, Barok, ta gabalbalatong met!”

In-On ni Manong Rex ti Tv. Agpayso, saan a nalawag ti ladawan wenno video ngem nalawag ketdi ti timek wenno audio.

“Surotem ti linia,” imbilin kaniak ni Manong Rex. “Tsek-apem amangan no nakulaniatan.”

Nagtungpalak. Sinirigsirigko ti cable line a naikapet iti abay ti tawa. Okey. Rimmuarak. Naisalapay ti linia iti paper tree. Sineniasak ni Lito iti abay ti lugan a yegna ti agdan.

Inulik ti paper tree kalpasan a naipuesto ti agdan. Agpayso, naukisan ti linia. Gapu siguro iti pannakailidlidna iti sanga ti kayo. Ket dayta ti makagapu no apay a kinetong ti signal.

Mayarig iti tubo ti danum ti kable. No buttaw ti tubo, maibelleng ti danum ket nakiddit ti makadanon kadagiti kostumer. Kasta met iti kable, no naukisan ti linia, agwaras ti signal ket pagangayanna met, nakapsut ti reception ti Tv. Maaw-awagan dayta iti ‘ingress.’

“Kasano?” impukkaw ni Manong Rex. Kaabayna ti baket iti ridaw.

“Naukisan, Manong!” insungbatko.

Binaonna ni Lito iti lugan. Idi agsubli daytoy, adda inyawatna ken ni Manong Rex.
Kalpasanna, immuli met ni Manong Rex. “O, putdem ‘ta linia,” inyawatna kaniak ti plais. “Ken salingsingam agingga a ti wire iti tengnga ti mabati.” Ti “core” ti kayatna a sawen.

Nagtungpalak.

“’Yegmo ‘ta linia ta ipanko daytoy,” kinunana idi malpasko ti imbilinna. ‘Connector’ ti iggemna.

Immulogkami kalpasanna. Indalimanek ni Lito ti agdan idinto a nagsublikami ken Manong Rex iti uneg ti balay. Tinestingmi ti telebision. Mayaten.

Pinapirmaan ni Manong Rex iti baket ti job order. Pammaneknek daytoy a nasolusionan ti problema nga inyawagda iti opisina ken pakakitaan no agob-bra met laeng dagiti naka-field.

Pasado alas saisen iti sumipnget idi makaawidak iti kaserak iti likudan ti Michaela’s Restaurant iti Balzain. Kas iti sigud, diak nadanon dagiti boardmate-ko a kalugarak. Pangrabii ti klase da Jocelyn ken Janeth iti CCT. Commerce ti kursoda. Alas otso medianton no sumangpetda.

Nangisaangak kalpasan a nakapagpellesak. Gumatangakto lattan iti masida iti panganan iti sirok ti kaserami.

MALEM. Addakami iti Badajo St. iti Carig. Agkinkinnissiimkami ken Lito ta kasta unay ti panangbola ni Manong Allan iti balasitang a nadanonmi iti balay a nailanad iti job order. Ni met Manong Rex ti nabati iti lugan, kaduana da Engr. De Leon ken Manong Jonar.

“Saan koma, a, Manong,” kinuna ti balasitang.

Imbaga ngamin ni Manong Allan a kanayon koma nga agpulkok ti signalda tapno adda pamkuatanna a makakita manen iti balasitang.

“Amman, a, Ading, tapno diak met unay mailiw,” inkidday ni Manong Allan.

“Perdisionmo no kuan, a, Manong,” mababain ti balasitang.

“Saan, a, Ading, ta libre met ti serbisiomi,” inkidday manen ni Manong Allan.  “Wen gayam, ania ti naganmo itayen?”

“A, e, kua, Manong…” nataranta ti balasitang. “Rhodelyn… Rhodelyn Orcilla!”

“Pagbasbasaam?”

“’Ta CNHS, ‘Nong. Fourth year.”

Napulsot ti panangdiga ni Manong Allan iti balasitang idi agbosina ti luganmi. Matektekan siguron ni Engr. De Leon ta inkissiim itayen ni Lito a nalpasen ti parikut.

“Pinagandarmo man ngatan ti kinaarmendom?” intaliaw ni Engr. De Leon ken ni Manong Allan idi agtartarayen ti luganmi iti national highway.

“Pinatpatangak met laeng, Sir,” kinuna ni Manong Allan. “Nakayawanak ngamin iti pintasna. Muldotan dagiti takiagna. Nagsippukel ti pammagina, ken dagiti bibigna, ayna, nagmayat ngatan nga agkan! Kunam no saan a haiskul laeng, Sir.” Pinagkakamakamna ti nagtilmon.

“Sika a talaga,” inkatawa ni Manong Jonar, “aglulumba la ngaruden dagiti putotmo, dayta pay lat’ masangom. “Ton kuan, makasarakka iti dugolmo!”

“Kita’m daytoy, kunam no asino nga agsasao,” imbales nga inkatawa ni Manong Allan. “Koma no diak ammo nga adda tarakenna a kalapati iti maysa a videoke bar!”

“Tagtagari!” inkatawa ni Manong Jonar.

“Agpada lat’ kawikaw ti bagista!”

Pimgaakkami.

ITI maysa nga aldaw, naamitankami gapu iti kinaadu ti job order. Sa pay la nagaberia ti lugan. Inderetsomi ti lugan iti talier iti Diversion Road.

Nagpaala ni Engr. De Leon iti kuatro kantos iti kantina iti sango ti talier. Pangur-urayan kano iti pannakatarimaan ti lugan. Inyawisna kadakami ken Lito ti pannakisangomi kadakuada ngem nagkedkedkami. Inrasonmi ti kaadda ti assignment-mi. Namrayanmi lattan ken ni Lito ti nagpatpatang iti sango ti kantina.

Agalas otson iti rabii idi makagtengak iti kaserak. Isagsaganan da Jocelyn ken Janeth ti pangrabii. Nasapada a nagawid ta awan kano ti last period-da.

“Komusta ti OJT-m, Manong?’ inamad ni Janeth. Ibukbukbokna iti platito ti ginatangna a masida.

“Nasayaat met,” kinunak. Indissok iti lamisaan ti ginatangko a masida. “Komusta ti panagadalyo?”

“Okey met, Manong,” inyisem ni Janeth. Nagparang ti bangbangir a kallidna a pagaayatko unay.

“Lalaingenyo ngarud tapno addanto met Commerce a taga-Ammubuan.”

“Dika agdanag, Manong,” kinuna ni Jocelyn. “No sika ti umuna nga ECE iti bariotayo, dakami met ti umuna a Commerce.”

KANAYONEN a maamitankami iti kaadu ti job order. Ket pasig nga inum ti obraen dagiti kakaduami sakbay nga agreportkami iti opisina. Natured met latta ti pakinakemda ta awan met no kuan ti empleado a datnganmi malaksid iti guardia iti gate. Saan a parikut ti pangtoma ta agbayad dagiti kostumer iti sobra a waya a maiwatwat kadakuada no masapul a masuktan ti liniada. Libre ti umuna a lima a metro ngem mabayadanen dagiti sumarsaruno. Ngem iti report, awan ti napasamak a panagsobra iti linia.

“Maudi gayam daytoyen nga aldawyo iti field,” kinuna ni Engr. De Leon idi un-unorenmin ti Caggay Road. Nakainumda manen. Kasda la nakirog nga udang!

“Wen, Manong,” insungbatko.

“Maysa lat’ kiddawenmi kadakayo,” kinunana. “Diyonto koma ipulpulong ti panagin-inummi. Laglagipenyo, siak ti maysa kadagiti manggrado kadakayo!”

Naawatanmi ti kayatna a sawen.

“Wen, Manong.”

KINAPATANGNAK ti guardia iti maysa a malem a panagawidko koman. Iti headend ti assignment-mi ken Lito ngem di simrek ta adda date-da ken Winnie, ti kaayan-ayatna nga Agricultural Engineering.

“Awan madlawmo kadagiti padayo nga OJT-s?” sinaludsod ti guardia.

“Nga ania, Sir?”

“Manmano a makitak ida. Apay, didan sumsumrek?”

“Samman, Sir. Siguro sabali ti naka-duty no sumrekda.”

“Wen ket ngata,” intungtung-edna.

Ngem sabali ti agam-ampayag iti panunotko. Itay ngamin dutdotek ti DTR-ko, naregreg dagiti dadduma a DTR. Ket nakitak nga inaldaw met a sumsumrek dagiti dakdakamaten ti guardia.

Nanam-ay ti trabahomi ken Lito iti headend. I-monitormi dagiti equipment no addada met laeng iti safe range. No dadduma, dakami ti sumungbat kadagiti tawag iti telepono a kaaduan nga ag-request iti kanta nga isagutda kadagiti patpatgenda. Dagitoy no kua ti i-computer-mi ken Lito.

Iti kaaddami ken Lito iti bunggoy dagiti reporter, kanayon a mapno ti boksitmi gapu iti adu nga awis. Pasaray adda pay yawidmi a pack lunch.

NALPASEN ti OJT-mi. Ngem sakbay a maalami ti gradomi, kasaritanakami kano ti presidente ti RBC. Maysa-maysa.

“Congratulations, iho!” kinunana idi nadanon ti batangko. Addakami iti opisinana iti ngato. Adda met dagiti padak nga OJT iti studio. “Iti udina, nalpasmo met laengen ti OJT-m.”

“Agyamanak met iti gundaway nga intedyo, Sir, tapno makapagpraktisak ditoy RBC,” kinunak.

“Sakbay a pirmaak ti gradoyo nga ited dagiti systems engineer-mi inton bigat, adda la koma kayatko nga ammuen kenka.”

“Ania dayta, Sir?”

“Awan kad’ napaliiwmo a madi a garaw dagiti empleado bayat ti pannakikadkaduam kadakuada? Kas pangarigan, dagiti line man.”

“Nasayaatda met, Sir. Naggagetda ngarud. Awan sayangenda nga oras.”

Nagtungtung-ed. “Saanda kadi met laeng nga agin-inum?”

Apagapaman a nailabegak. No ibagak ti agpayso, siak ti madaksan. Sigurado nga ungtan ti presidente dagiti systems engineer ken line man. No kasta, mabalin a maibaba ti gradok.

“Naikulengka, Iho… Pudno kad’ ti atapko?”

“W-Wen… Sir!” diakon naigawid ti dilak. Makaammod’tan! Ti napateg saanak nga agul-ulbod.

Nagtungtung-ed manen. “Segun pay iti record,” kinunana, “awan ti binayadan dagiti kostumer a sobra iti linia a naikapet kadakuada. Agpayso kadi a di lumbes iti lima a metro ti maipanyo iti maysa a balay no kasta nga agtarimaankayo?”

Napaangesak iti nauneg. “Iti matandaanak, Sir,” kinunak, “kadagiti dagup iti sinuktanmi ti liniada, tallon sa laeng ti di limbes iti lima a metro. Dagiti dadduma, sobra. Ket bayadan daytoy dagiti kostumer.”

Nagtungtung-ed latta.

“Kinapudnona, Sir, pati connector, baybayadan no kua dagiti subscriber,” intuloyko.

“Agyamanak kadagiti impormasion nga impaaymo, Iho,” intapikna. “Agyamanak unay…”

“APAY nga imbagam ti kinapudno?” insidir ni Lito idi maammuanna ti amin.

“Ket no diak met ugali ti agsalsalawasaw!” inkalintegak.

“Addaak ditan. Ngem kasanon ti gradotayo? Ibaba la ketdi dagiti systems engineer!”

Diak nakatimek.

Nakapungtot met da Larry, Ruben ken Marco idi maammuanda ti impudnok iti presidente. Kas ken ni Lito, inlibakda dagiti napaliiwda.

Kabigatanna, alas tres iti malem, natipuntiponkami nga OJT iti studio. Alaenmi dagiti gradomi.

“Sapay la koma ta awan ti agsakit ti nakemna iti itedmi a grado kadakayo,” kinuna ni Engr. De Leon. “Amin dagitoy, nagna iti naiget a panangadal. Nagdalankayo amin kadagiti pannubok. Maysa laeng ti nakapasa kadagiti nasao a pannubok. Ngem dina kayat a sawen a bagsak dagiti di nakapasa. Imbataymi met laeng iti performance-yo dagiti gradoyo. Ti adatna adda manglokloko kadakayo.”

Nagkikinnitakami.

“Adda ag-time out iti bigat ket inton dumteng ti ala una iti malem, ag-time inda. Ti dakes, dida met sumrek iti trabahoda. Saanen a rumbeng nga aginaganak pay. Ammoyon ti bagbagiyo. Ti laeng maibagami, dakayo ti nangbukel iti gradoyo.”

Naibunong dagiti gradomi. Idi lukibek ti gradok, anian a ragsakko. Pilado uno!
Ngem idi taliawek dagiti kakaduak, leppay ti abagada. Adda pay nangkunes iti gradona. Bagsakda?

“You deserve your grade,” intapik ni Engr. De Leon kaniak. Umis-isem. “Ti kinapudnom ti igammo nga agballigi iti masakbayan!”

Naragsakanak, aglalo idi malagipko ti sangkasao da tatang ken nanang: “Ti agsao iti pudno, isut’ napaypayso a tao!” —O

(Gibusna)

(Bannawag, Oktubre 29, 2001)